Ersan Şen Hukuk ve Danışmanlık
İkinci anayasa, 22 Kasım 1976 tarihinde İhtilâl Konseyi Başkanı ve Başbakan Bû Medyen’in yayımladığı bir kararnâme ile yürürlüğe kondu. Bu anayasa 19 Kasım 1976 günü halk oyuna sunulmuş ve kabul edilmişti. Halen uygulanmakta olan Cezayir anayasası ise 23 Kasım 1988 tarihinde yürürlüğe girdi. Ülkeyi halen, bir hükümet kararı ile, 5 Ağustos 1983’te iktidarı yeniden ve bir darbe sonucu ele geçiren eski başbakan Sankara yönetmektedir. Ağustos 1984’te Yukarı Volta adı terkedilerek Burkina Faso (Burkino Fasso) adı kabul edilmiştir. Ebûzabî (Abudabi), Dübey, Şârika, Acmân, Ümmülkayveyn ve Füceyre’den oluşan Birleşik Arap Emirlikleri 1971 yılında kurulmuş, 1972’de Re’sülhayme de bu federasyona katılmıştır. Anayasanın bir çeşit başlangıcı gibi olan ortak beyannâmede adı geçen emirlikler bağımsız, egemen bir federal devlet oluşturmak istediklerini, bir İslâm-Arap toplumunda demokratik ve temsilî bir rejime yöneldiklerini ifade etmişlerdir. Bakanlar kurulu başbakan, yardımcıları ve bakanlardan oluşur. Başbakan, mecliste çoğunluğu sağlayabilecek üyeler arasından başkanca tayin edilir. Başbakan yardımcısı veya yardımcıları ile bakanlar parlamento içinden veya dışından tayin edilebilir. 26 Mart 1971’de Pakistan’dan ayrılarak bağımsızlığını kazanan Bengladeş Halk Cumhuriyeti’nin 4 Kasım 1972’de kabul edilen anayasası birçok değişiklik geçirmesine rağmen halen yürürlüktedir. Kurucu meclis tarafından hazırlanıp kabul edilen bu anayasa bir başlangıç ile on bir bölümden ve çeşitli eklerden oluşmaktadır.
Nitekim 298 sayılı kanunda, seçim dönemlerinde afiş ve ilan asılma usulleri ayrıca düzenlenmiş olup, seçim afişleri bu kanunun kapsamı dışındadır. Bu hükme göre araç veya mütemmimlerini bırakma fiili cezalandırılmış olup, belediyelerce bu araç-gereç için toplama yeri ve takvimi öngörülmemiştir. Bu haliyle yasanın eksik olup, “belediyenin ilan ettiği yerler dışında” bırakanlara ceza verilmeli ve belediyeye de görev yüklenmeliydi. Bu sebeple cezada hukuka aykırılık olmasa bile kaldırma masraflarının istenilmesinde bu husus dikkate alınabilir. Kabahatler Kanununun 39.maddesinde üç bend halinde düzenlenen bu kabahat türü için özel olarak belediyenin cezalandırma yetkisi bulunmamaktadır. 5326 Sayılı Yasanın bu hükmü ile sokak ve mahalle aralarında dolaşıp çığırtkanlık yaparak mal ve hizmet satmak isteyenlerin çevre sakinlerini rahatsız etmelerini idari para cezasıyla cezalandırma amaçlanmıştır[24]. Ì Her iki halde de; şayet ihlalin insan sağlığının zarar görmesine elverişli olduğunun düşünülmesi durumunda TCK 183. Maddesine göre suç soruşturmasına konu olması nedeniyle kabahatten de işlem yapılamayacağından evrakın, Cumhuriyet Savcılığına gönderilmesi, savcılıkça idari yaptırımsız kovuşturmama kararı verildiğinde veya kamu davası açılıp yaptırımsız olarak beraatle sonuçlandığında önceki ihtimallere göre kabahat yaptırımı uygulanması gerekecektir[22]. Kabahatler Kanunu, genel anlamda Türk Ceza Kanunu’nun yenilenmesinin bir ürünüdür. Yeni TCK ile yasa koyucu, ceza politikası anlamında bir tercihte bulunmuş ve önceden ceza kanunu içinde yer alan kabahatleri kanun kapsamından çıkarmış ve kabahat suçları kapsamına almıştır. Ancak bazı suçlar kabahat olarak ayrı düzenlenmekle birlikte farklı (nitelikli) boyutuyla hala ceza kanunu kapsamındadır.
İnfazın hükümlünün istemi üzerine ertelenmesi müessesesi, 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 17. Maddeye göre; kasten işlenen suçlarda üç yıl, taksirle işlenen suçlarda ise beş yıl veya daha az süreli hapis cezalarının infazı, çağrı üzerine gelen hükümlünün istemi üzerine, cumhuriyet başsavcılığınca her defasında bir yılı geçmemek üzere en fazla iki yıl süre ile ertelenebilir. Erteleme, hükümlünün güvence göstermesine veya uygun görülecek başka bir koşula da bağlanabilir. Terör suçları, örgüt faaliyetleri çerçevesinde işlenen suçlar ve cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan mahkum olanlar, mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanmasına karar verilenler ile disiplin veya tazyik hapsine mahkum olanlar, infaz ertelemesinden faydalanamazlar. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun “Bağlantılı suçlarda yetki” başlıklı 16. Maddesinin ikinci fıkrasına göre, “Bağlantılı ceza davalarının değişik mahkemelerde bakılmasına başlanmış olursa, Cumhuriyet savcılarının istemlerine uygun olmak koşuluyla, mahkemeler arasında oluşacak uyuşma üzerine, bu davaların hepsi veya bir kısmı bu mahkemelerin birinde birleştirilebilir”.
Yapılan bu itiraz, mahkeme tarafından incelenerek haklı görülen hususlarda, mahkemenin belirleyeceği çerçevede daha önce karartılan veya verilmeyen bilgi ve belgeler karşı tarafa incelettirilebilir. AYİM’de askeri hakim üyeler ve kurmay subay üyeler olmak üzere iki tür üye vardır. En az yarbay rütbesindeki birinci sınıf askeri hakimler ile, iki yılını doldurmuş kurmay yarbaylarla albay rütbesinde üç yılını doldurmamış kurmay subaylar üye seçilebilir(m.7). Askeri hakim sınıfından olan üyeler, bu sınıftan olan başkan ve üyeler tamsayısının salt çoğunluğu ile her boş yer için gösterilecek üç aday arasından, hakim sınıfından olmayan üyeleri ise Genelkurmay Başkanlığınca her boş yer için gösterilecek üç aday arasından Cumhurbaşkanınca seçilir(m.8). Yargıtay, çocuğun gayri sahih nesepli olarak babasına mirasçı olması konusunu incelerken AİHS’nin varlığını dikkate almış[476], Türkçe bilmeyen sanıkların sorguları için temin edilen tercüman ücretinin yargılama gideri olarak sanıklara yükletilmemesi konusunu incelerken AİHS’nin kanun düzeyinde olduğunu belirtmiştir[477]. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Türkiye tarafından usûlüne göre onaylanıp yürürlüğe konulmuş bir milletlerarası andlaşmadır. Maddesine[464] göre ise, usûlüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası andlaşmalar kanun hükmündedir. Anayasanın sözü her ne kadar andlaşmaların kanun hükmünde olduğunu açıkça belirtse de bu konuda doktrininde tartışma bulunmaktadır. Milli Savunma Bakanınca hazırlık soruşturması açılmasına izin verildiği takdirde düzenlenmiş olan evrak gereği yapılmak üzere ilgilinin görevli bulunduğu yere en yakın askerî mahkemenin savcısına gönderilir.
- MADDE 398- Fazla çalışma, ilgili kanunlarda belirlenen normal çalışma süresinin üzerinde ve işçinin rızasıyla yapılan çalışmadır.
- Zamanında gönderilen kabul, önerene geç ulaşır ve öneren onunla bağlı olmak istemezse, durumu hemen kabul edene bildirmek zorundadır.
- (2) Dava ve ceza zamanaşımı re’sen uygulanır vebundan şüpheli, sanık ve hükümlü vazgeçemezler.
Bu tür bir suçun işlendiği haber alınınca ancak yitirilmesinden korkulan ve gecikme halinde zarar doğacak deliller toplanabilir[22]. Savcılar her ne kadar, fiiliyatta adliye bünyesinde görünseler de yargısal faaliyete iştirak etseler de, hakimlerle aynı kanuna (2802) tabi olsalar da, yaptıkları görev ağırlıklı olarak yargılamaya ilişkin olmayıp idari bir görevdir. Bu sebeple görevleri sebebiyle hukuki sorumlulukları yukarıda belirttiğimiz kamu görevlileri gibidir. Md. uyarınca, “hakim ve savcılar idari görevleri yönünden Adalet Bakanlığı’na bağlı” olup, bu sebeple neden oldukları zarar sebebiyle, Adalet Bakanlığı’na karşı dava açılır. Bunun yanında diğer kamu görevlileri gibi kişisel kararlarıyla sebep oldukları zararlar, genel haksız fiil hükümlerine göre tazmin olunur.
Ancak, Anayasa 1.fıkra hükmüyle idareye karşı yargı denetimi yolunu açmakla birlikte, hemen müteakip fıkralarda, çok geniş bir istisnalar listesi sunarak adeta kaşıkla verdiğini sapıyla geri almıştır. Bu sebeple, ülkemizde idarenin yargısal denetimine ilişkin sistem; pasif ve edilgen olup getirilen istisnalar sebebiyle de bu denetim mutlak bir denetim yolu değildir. Buna bir de idari yargının yapısal olumsuzlukları eklenince, idarenin yargısal denetimi, topluma hukuki güvenceler sağlayacak bir düzeyde gerçekleşmemektedir. İdare mahkemeleri tabir caizse idari yargının bel kemiğini oluşturur. Çünki idari yargıda genel görevli ve ilk derece davalara bakan bir mahkemedir. Her ilde idare mahkemesi bulunmayıp genellikle bir çok ilde yetkili olduklarından kamuoyunda “bölge idare mahkemesi” diye anılmaktadır. Yasanın özel olarak başka mahkemeleri yetkili ve görevli kılmadığı her tür idari uyuşmazlıkta ilk derece genel görevli mahkemedir. İki üye bir başkan (heyet) olarak veya tek hakimle karar verirler. İptal davasında, davanın konusu, bir idari işlem olup, davacının talebi, bir işlemin hukuka aykırı olduğu iddiasıyla işlemin iptaline dönüktür.
Bu dörtlüyü; suç örgütü, gizli tanık, dinleme-teknik takip ve dijital veriler olarak sıralayabiliriz. Bir ülkenin silahlı kuvvetleri, yani ordusu olmazsa ne hale gelebileceğinin en belirgin örneği maalesef Irak’tır. Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) adli yapılanması konusunda herkes uzman oldu. Kimisi, bu yapının bir terör örgütü olduğunu ve bazı dış devletler tarafından desteklendiğini söylerken, kimisi de … Amerika Birleşik Devletleri’nin Florida eyaletinde 2005 yılında Jessica Lunsford isimli 10 yaşında kızın, cinsel suçlardan sabıkalı John Couey tarafından tecavüz edilip öldürülmesine tepki olarak gündeme gelen Kanun, “Jessica Law” olarak adlandırılmıştır. Bunlardan ikisi, net bir şekilde çocukları, gençleri ve kadınları tehdit etmektedir.İlki bilinen adı ile “bonzai”, yani “sentetik kannabinoid” adlı uyarıcı ve uyuşturucu maddedir. Bu yeni nesil uyuşturucu ve uyarıcı maddeye, esrar kullanıcıları … Kişisel veri; bireyin şahsi, mesleki ve ailevi özelliklerini gösteren, o bireyi diğer bireylerden ayırmaya ve niteliklerini ortaya koymaya elverişli her türlü bilgi anlamına gelmektedir. Türkiye Cumhuriyeti kimisine göre özgürlükler, kimisine göre de sınırlamalar ülkesidir. Bir taraftan bildirimli olsun veya olmasın gerçek anlamda toplantı veya gösteri yürüyüşü düzenleyenlere ve katılanlara aşırı güç kullanıldığını, diğer taraftan ise yakıp yıkan, ateşli silah, taş, sopa ve molotof kokteyli kullananlara “barış/çözüm süreci” adı altında dokunulmadığını veya dokunulamadığını görmekteyiz. Kimse; taş, ateşli silah, molotof kokteyli veya patlayıcı madde, kesici, delici veya yaralayıcı aletle katılmaya teşebbüs ettiği veya katıldığı bir toplantı veya gösteride silahsız ve saldırısız hareket ettiğini veya edeceğini, eyleminin barışçıl olduğunu iddia edemez. Uygulamada, şüpheli adına kayıtlı olmayan telefonla iletişimin denetlenmesine izin verilmediği görülmektedir.
Tekerrürün uygulanabilmesi için, işlenen yeni fiilin anılan süreler içinde olup olmamasına bakılacaktır. Söz konusu sürelerin geçmesine rağmen yetkili amirin disiplin cezasının silinmesi isteğini kabul etmemesi tekerrür bakımından önem taşımayacaktır. Yani sürelerin salt geçmiş olması tekerrür uygulamasını engellemek bakımından yeterli olacaktır[402]. Fıkrasında disiplin amirlerine, disiplin ve yüksek disiplin kurullarınca reddedilen kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile Devlet memurluğundan çıkarma cezaları yerine ret kararlarının alındığı tarihi izleyen 15 gün içinde başka bir disiplin cezası vermeye yetkili oldukları belirtilmiş; 19. Maddesinin son fıkrasında, uyarma ve kınama cezalarına karşı yapılan itirazları, cezalara ilişkin karar ve eklerinin kendilerine intikalinden itibaren 30 gün içinde inceleyerek sonuçlandırmak zorunda oldukları hükme bağlanmış; 11. Maddesinde de, uyarma ve kınama cezalarına karşı yapılan itirazlar ile ilgili işlerde disiplin kurullarının 30 gün içinde kararlarını verecekleri öngörülmüştür. Maddesinde disiplin hükümlerine ilişkin ayrıntılı düzenleme yer almaktadır.
Üst Kurul izni olmadan bu dil ve lehçelerde yayın yapılamaz. (6) Yeniden iletimi yapacak medya hizmet sağlayıcı yeniden iletimini yaptığı yayın hizmetinin editoryal sorumluluğuna sahiptir. (2) Yurt içinden yapılacak yeniden iletim, medya hizmet sağlayıcıların mevcut lisans türünü değiştiremez. (2) Yeniden iletilen yayın hizmeti içeriğinin Kanuna uygunluğundan yeniden iletim yapan medya hizmet sağlayıcı sorumludur. (5) Dördüncü fıkrada yazılıfiil, bir yabancı ile anlaşma sonucu işlenmişse ceza yarısı; düşmanla anlaşmasonucu işlenmiş ise bir katı oranında artırılır. (2) Yükümlülüklerin kısmen veyatamamen yerine getirilmemesi taksirden ileri gelmişse, cezanın dörtte üçünekadarı indirilebilir.
(2) Temyiz eden, ret kararının kendisine tebliğinden itibaren yedi güniçinde Yargıtaydan bu hususta bir karar vermesini isteyebilir. D) Bölge adliye mahkemesi duruşmasında dinlenilmeleri gerekli görülentanık ve bilirkişiler çağrılır. (2) Mahkemece, gerekli görülen tanıkların, bilirkişilerin dinlenilmesineve keşfin yapılmasına karar verilir. (5) Cumhuriyet savcısı, istinaf yoluna başvurma nedenlerinigerekçeleriyle birlikte yazılı isteminde açıkça gösterir. İlgililer, tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde buhusustaki cevaplarını bildirebilirler. (4) Sanık ve bu Kanuna göre katılan sıfatını almış olanlar ile katılmaisteği karara bağlanmamış, reddedilmiş veya katılan sıfatını alabilecek surettesuçtan zarar görmüş bulunanların dilekçe veya beyanında, başvuruya ilişkinnedenlerin gösterilmemesi inceleme yapılmasına engel olmaz. (4) Merciin, itiraz üzerine verdiği kararları kesBettilt; ancak ilk defamerci tarafından verilen tutuklama kararlarına karşı itiraz yoluna gidilebilir. (2) Ancak, kararına itirazedilen makam veya kararı inceleyecek merci, geri bırakılmasına karar verebilir. (3) 150 nci maddenin ikinci fıkrası uyarınca, kendisine müdafi atananşüpheli veya sanıklar yararına kanun yoluna başvurulduğunda veya başvurulankanun yolundan vazgeçildiğinde şüpheli veya sanık ile müdafiin iradesiçelişirse müdafiin iradesi geçerli sayılır.
